CMM Ölçüm

CMM Ölçüm: Temeller, Yöntemler, Doğruluk ve Raporlama

CMM (Koordinat Ölçüm Makinesi), parçaların üç boyutlu ölçümlerini yüksek hassasiyetle yaparak geometrik boyut ve tolerans (GD&T) doğrulaması sağlar. Bu yazıda CMM ölçümün nasıl yapıldığını, prob türlerini, belirsizlik ve kalibrasyonu, raporlama pratiklerini ve maliyeti etkileyen faktörleri bulacaksınız.

CMM Nedir?

CMM, X–Y–Z eksenlerinde hareket eden prob ile nokta toplar, bu noktalardan geometrik ögeler (çap, düzlem, silindir, koni, profil) hesaplanır. Temel amaç; teknik resimdeki ölçülerin, toleransların ve konum/form toleranslarının (örn. true position, flatness, cylindricity) doğrulanmasıdır.

Prob Teknolojileri

  • Dokunmalı (Touch-Trigger): Temas anında nokta alır; çok yönlü ve ekonomiktir.
  • Sürekli Taramalı (Scanning): Yüzeyi boyunca veri akışı alır; profil ve serbest yüzeylerde üstündür.
  • Lazer/Optik: Kısa çevrim, karmaşık yüzeylerde hızlı nokta bulutu; yüzey yansımaları dikkate alınmalıdır.

Ölçüm Süreci

  1. Planlama: Teknik resim incelenir; kritik ölçüler ve GD&T öğeleri belirlenir.
  2. Parça hazırlığı: Temizlik, fixtür ve termal dengeleme sağlanır.
  3. Hizalama: Referans yüzey/noktalarla koordinat sistemi kurulur (3-2-1).
  4. Tarama/temas: Uygun prob stratejisi seçilir; nokta ve kesitler toplanır.
  5. Değerlendirme: Ölçüler toleranslarla karşılaştırılır; sapmalar analiz edilir.
  6. Rapor: Balonlu resim, tablo ve SPC özetleri hazırlanır.

GD&T Uygulamaları

Konum (⌀TP), eşmerkezlilik, paralellik, diklik, düzlemsellik, silindiriklik ve profil toleransları CMM ile güvenle doğrulanır. Datums (A–B–C) net tanımlanmalı; ölçüm stratejisi bu referans çerçevesine göre seçilmelidir.

Doğruluk, Tekrarlanabilirlik ve Belirsizlik

Toplam ölçüm performansı; makine spesifikasyonu, prob kalibrasyonu, operatör tekniği ve ortam koşullarına bağlıdır. Tekrarlanabilirlik (aynı koşullarda aynı sonucu verme) ve yeniden üretilebilirlik (farklı operatör/koşullarda yakın sonuçlar) kalite güvencesi için kritik metriklerdir.

Kalibrasyon & MSA (GR&R)

  • Kalibrasyon: İzlenebilir ölçütlerle (blok mastar, küre artefakt) periyodik doğrulama.
  • MSA/GR&R: Ölçüm sisteminin varyans içindeki payını değerlendirir; süreç kabulü için gereklidir.
  • Çevresel kontrol: Sıcaklık, titreşim ve toz CMM odasında yönetilmelidir.

Raporlama ve Veri Çıkışı

Standart raporlar; ölçü tablosu, tolerans durumu (geçti/kaldı), sapma haritaları ve balonlu teknik resimleri içerir. İhtiyaca göre CSV, PDF, DXF ve 3D nokta bulutu çıktıları sağlanabilir.

Maliyeti Etkileyen Unsurlar

  • Geometri karmaşıklığı ve nokta sayısı
  • Prob stratejisi (tarama vs. temas)
  • Balonlama & rapor kapsamı
  • Acil termin ve tekrar ölçüm talepleri

Teklif için teknik resim ve kritik ölçüleri paylaşmanız süreci hızlandırır. İletişim sayfamızdan bize ulaşın.

Sık Sorulan Sorular

Hangi formatları kabul ediyorsunuz?

STEP/IGES (3D) ve PDF/DWG/DXF (2D) tercih edilir. Balonlu resim ölçüm planını hızlandırır.

Raporlarda neler bulunur?

Ölçü listesi, tolerans sonuçları, sapma grafikleri, gerekirse nokta bulutu ve SPC özeti.

Prototip parçalarda hızlı ölçüm yapabilir misiniz?

Evet. Hızlı FAI ve özet rapor seçenekleri mevcuttur.